برگزاری اولین تئاتر شورایی دانشکده علوم اجتماعی (آموزش مدل مداخله رهیاب در قالب تئاتر شورایی‌)

برنامه تئاتر شورایی یا همان تئاتر مشارکتی توسط هفت نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی ورودی 97 در روز 5 آذر ماه در سالن شهید ارشاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد. دانشجویان مقاطع مختلف مددکاری اجتماعی و استادان این رشته از این برنامه استقبال خوبی داشتند. این برنامه پروژه کلاسی دانشجویان به منظور گذراندن واحد درسی مهارت های مشاوره در مددکاری اجتماعی بود که شروع فعالیت آن از بهمن ماه سال  1397 بوده است.

تئاتر شورایی یا اصطلاحاً TOچارچوبی نظری و مجموعه راهبردها و تکنیکهایی است که به هنر تئاتر جنبۀ کاربردی می دهد. یعنی تئاتر را تبدیل به امکانی برای طرح مسائل ، بررسی مسائل و رفع مسائل توسط گروهها و اجتماعات انسانی می کند. این تئاتر در دهۀ ۱۹۷۰ میلادی توسط آگوستو بوال ، کارگردان و کنشگر برزیلی تبار، ابداع شده و تا سال ۲۰۰۸ تکمیل روشهای آن ادامه یافته است. تئاتر شورایی با تأسی از آموزشگری گفت و گویی یا رهایی بخش شکل گرفته که واضع آن پائولو فریره است. تئاتر شورایی ابتدا در برزیل و از آن پس تا کنون در سراسر دنیا بسط یافته است.در تئاتر شورایی تمام مسائلی که اجتماعات انسانی با آنها دست به گریبان اند: سیاسی (حقوق و وظایف شهروندی، رابطۀ مردم و مسئولین)؛ اقتصادی (گرانی، تورم، توزیع ناعادلانۀ ثروت، ترویج فرهنگ سوداگری و واسطه گری)؛ اجتماعی (فقر، بیکاری، جرم، تجرد، طلاق، اعتیاد، رفاه اجتماعی، مسائل زنان، خانواده، کودکان کار، انواع خشونت و آزارگری)؛ روانشناختی (جمع گریزی، افسردگی، فوبیاها، اوهام، فقدان مهارتهای ارتباطی، عدم عزت نفس، عدم اعتماد به نفس، انواع بازیهای روانشناختی در روابط)؛ آموزشی (نحوۀ تدریس دروس، آسیبهای تربیتی)؛ زیست محیطی (تراکم جمعیت، زباله، ترافیک، آلودگی هوا و آب، آلودگی صوتی، کم آبی، کاهش فضاهای سبز، حقوق حیوانات) و …می توانند بسته به نیاز اجتماعات هدف در قالب تک اجرا، طرح یا پروژه به شیوۀ تئاتر شورایی ارائه شوند.

مدل مداخله رهیاب ، مدلی مبتنی بر حل مسأله است که توسط دکتر علیرضا مولا از دانشگاه کارلستاد سوئد طراحی شده و در ایران نیز افرادی چون دکتر حمیده عادلیان از این مدل در مداخلات خود استفاده کرده اند. انجمن حمایت از حقوق کودکان در ایران نیز از این مدل در خط تلفن کمک به کودکان استفاده می کند.

همان طور که در مطلب قبلی ذکر شد، حوزه‌های اجتماعی مانند اعتیاد و طلاق و یا مسائل روان شناختی چون عدم عزت نفس و دیگر حوزه‌های مذکور را در قالب تئاتر شورایی  می توان به نمایش گذاشت. بنابراین برنامه برگزار شده با محوریت مدل مداخله‌ای رهیاب در مددکاری اجتماعی است که علاوه بر آموزش این مدل مداخله، به مواردی چون اعتیاد، ایدز و مسائل خانوادگی پرداخته است. بازیگران تئاتر مذکور مددکار اجتماعی ، مراجع ، روان شناس ، همسر مراجع و جوکر‌( راوی ) بودند که روند تئاتر بدین گونه بود که پس از توضیحات جوکر در مورد تئاتر شورایی و سناریوی مورد نظر، بازیگران به ایفای نقش پرداختند. در خلال روند تئاتر جوکر در موارد حساس و تخصصی مددکاری اجتماعی ( رازداری حرفه‌ای یا قول دادن مددکار اجتماعی ) به صحنه وارد می‌شد و از حضار که دانشجویان مددکاری اجتماعی در مقاطع مختلف بودند در خواست می‌کرد که نظر خود را درباره موارد تخصصی بدهند و نقش مددکار را بازی کنند. خوشبختانه، شاهد مشارکت بسیار خوبی از سوی دانشجویان در این بخش ها بودیم.

در انتها با توجه به دریافت بازخورد مثبت از سوی دانشجویان گفتگویی مبنی بر برگزاری کارگاه‌های آموزشی با محوریت تئاتر شورایی از طریق همکاری انجمن علمی دانشجویی مددکاری اجتماعی صورت گرفت. نظر به اثربخشی تئاترشورایی در آموزش نظری و عملی دانشجویان مددکاری اجتماعی، لزوم پرداختن به آن به عنوان یکی از تکنیک های آموزشی موثر در ارتقاء مهارت ها و صلاحیت های دانشجویان می تواند یکی از برنامه های مستمر گروه آموزشی  مددکاری اجتماعی در نظر گرفته شود.